درک صحیح نحوه محاسبه قیمت ورق ذوزنقه‌ای برای هر سازنده، پیمانکار یا خریدار شخصی که درگیر پروژه‌های ساختمانی مانند ساخت سقف سوله، ویلا یا حصارکشی است، یک مهارت کلیدی محسوب می‌شود. قیمت نهایی این محصول پرکاربرد تنها به یک عدد ثابت روی لیست قیمت فروشنده خلاصه نمی‌شود، بلکه حاصل ترکیبی از عوامل متعدد است. نوسانات قیمت روزانه در بازار آهن‌آلات، لزوم برآورد هزینه ساخت دقیق را دوچندان می‌کند.
به طور خلاصه، محاسبه قیمت ورق ذوزنقه‌ای از ضرب کردن وزن نهایی ورق (که خود تابعی از ضخامت، عرض و طول است) در قیمت روز هر کیلوگرم از ورق خام (گالوانیزه یا رنگی) به دست می‌آید و سپس هزینه‌های جانبی مانند حمل و نقل و خدمات برشکاری به آن اضافه می‌شود.
گام اول: آشنایی با عوامل اصلی تعیین‌کننده قیمت
برای محاسبه دقیق، ابتدا باید با متغیرهای اصلی آشنا شویم. قیمت ورق شیروانی ذوزنقه به این موارد بستگی دارد:
- قیمت پایه ورق خام (گالوانیزه یا رنگی): این مهم‌ترین فاکتور است. قیمت ورق خام به صورت کیلویی اعلام می‌شود و به قیمت کارخانه (مانند فولاد مبارکه اصفهان، هفت الماس قزوین و…)، نرخ ارز، قیمت جهانی فولاد و میزان عرضه و تقاضا در بازار آهن شادآباد و سایر مراکز اصلی بستگی دارد.
- ضخامت ورق: ورق‌های ذوزنقه در ضخامت‌های مختلف (معمولاً از ۰.۳ تا ۰.۷ میلی‌متر) تولید می‌شوند. طبیعتاً هرچه ضخامت بیشتر باشد، وزن ورق و در نتیجه قیمت آن بالاتر می‌رود. خیلی از مشتریان ضخامت های پایین تر را بخاطر قیمت مناسب ترجیح میدهند.
- عرض ورق خام: ورق‌های خام گالوانیزه معمولاً در دو عرض استاندارد ۱۰۰ سانتی‌متر و ۱۲۵ سانتی‌متر عرضه می‌شوند. این عرض قبل از فرآیند فرمینگ (تبدیل به حالت ذوزنقه) است و در محاسبه وزن کل، نقشی حیاتی دارد.
- طول ورق: طول ورق طبق سفارش آنلاین یا حضوری مشتری برش می‌خورد. این متغیر مستقیماً بر وزن نهایی و هزینه تمام شده تاثیرگذار است.
گام دوم: فرمول محاسبه وزن و قیمت ورق ذوزنقه‌ای
برای اینکه بتوانید یک پیش فاکتور آنلاین برای خودتان تهیه کنید یا محاسبات تامین مصالح پروژه را انجام دهید، از فرمول‌های زیر استفاده کنید.
فرمول محاسبه وزن یک متر طول ورق ذوزنقه:
وزن تقریبی هر متر طول ورق (کیلوگرم) = عرض ورق خام (متر) × ضخامت ورق (میلی‌متر) × ۷.۸۵ (چگالی فولاد)
مثال عملی:
فرض کنید می‌خواهید وزن یک متر ورق ذوزنقه‌ای تولید شده از رول گالوانیزه با عرض ۱۲۵ سانتی‌متر و ضخامت ۰.۵ میلی‌متر را محاسبه کنید.
وزن هر متر طول = 1.۲۵ (متر) × ۰.۵ (میلی‌متر) × ۷.۸۵ = 4.۹۰ کیلوگرم
حالا اگر شما به ۱۰ برگ ورق ۳ متری نیاز داشته باشید:
طول کل مورد نیاز = 10 (برگ) × ۳ (متر) = 30 متر
وزن کل سفارش = 30 (متر) × ۴.۹۰ (کیلوگرم بر متر) = 147 کیلوگرم
فرمول محاسبه قیمت نهایی:
قیمت کل ورق = وزن کل سفارش (کیلوگرم) × قیمت هر کیلو ورق گالوانیزه (تومان)
اگر قیمت امروز هر کیلو ورق گالوانیزه ۴۵,۰۰۰ تومان باشد:
قیمت کل = 147 (کیلوگرم) × ۴۵,۰۰۰ (تومان) = 6,۶۱۵,۰۰۰ تومان
گام سوم: هزینه‌های جانبی را فراموش نکنید!
قیمت به دست آمده در گام قبل، قیمت خالص ورق است. اما برای محاسبه قیمت با حمل و نقل و هزینه نهایی، باید موارد زیر را هم در نظر بگیرید. این هزینه‌ها بسیار مهم هستند.
- هزینه حمل: ارسال به شهرستان (مثلاً از تهران به مشهد یا رامسر) با تریلی، هزینه قابل توجهی دارد. حتی ارسال فوری در شهرهای بزرگی مثل کرج یا اصفهان نیز شامل هزینه باربری می‌شود. همیشه بپرسید قیمت اعلامی، قیمت درب انبار است یا قیمت تحویل در محل.
- اجرت فرمینگ: برخی کارگاه‌ها مبلغ ناچیزی به عنوان اجرت فرم‌دهی به ازای هر متر به قیمت اضافه می‌کنند.
- خدمات جانبی: اگر به خدمات برشکاری خاص یا بسته‌بندی ویژه نیاز دارید، هزینه آن جداگانه محاسبه می‌شود.
آقا قضیه چیه اصلاً؟
ببین داداش، حساب کتابش دو دوتا چهارتاست. وزن ورق رو دربیار، ضربدر قیمت روزش کن، کرایه وانت یا تریلی رو هم بذار روش، میشه پولی که باید بدی. حالا میخوای خرید چکی کنی یا فروش اعتباری گیرت بیاد، اون دیگه به خوش‌حسابی و رابطه‌ات با فروشنده منصف تو بازار بستگی داره. بعضیا واسه خرید عمده یه تخفیف خرید ریز هم میدن که حال کنی. خلاصه باید حسابی چونه بزنی تا ارزانترین قیمت رو پیدا کنی.
به گفته یکی از مهندسین ناظر باسابقه در حوزه سوله سازی، “بسیاری از کارفرمایان تازه‌کار فقط قیمت هر کیلو ورق را می‌پرسند و از عرض مفید ورق پس از فرمینگ غافل می‌شوند. ورق با عرض خام ۱۲۵ سانتی‌متر، پس از تبدیل به طرح ذوزنقه، عرض مفیدی حدود ۱۰۴ تا ۱۰۸ سانتی‌متر خواهد داشت. این تفاوت در محاسبات تعداد ورق مورد نیاز برای پوشش یک سقف، اهمییت زیادی دارد و می‌تواند منجر به برآورد هزینه ساخت نادرست شود. همیشه از فروشنده مشخصات فنی دقیق و عرض پوشش نهایی را بپرسید.”
نکات نهایی و خطاهای رایج در خرید
- تفاوت عرض خام و عرض مفید: همانطور که اشاره شد، عرض ورق پس از فرمینگ کاهش می‌یابد. این نکته برای محاسبه تعداد ورق لازم برای پوشش یک سطح مشخص، حیاتی است.
- ضخامت واقعی: متاسفانه برخی تولیدکنندگان ضخامت اسمی را اعلام میکنن ولی محصول تحویلی ضخامت کمتری دارد. برای خرید با فاکتور رسمی از یک فروشگاه معتبر، حتماً درخواست برگه آنالیز یا استفاده از میکرومتر برای اندازه‌گیری ضخامت را داشته باشید. این موضوع مخصوصاً در خرید از تولید کننده های ناآشنا باید جدی گرفته شود.
با در نظر گرفتن این راهنمای کامل، شما می‌توانید با دیدی باز و اطلاعات دقیق، استعلام قیمت ورق ذوزنقه‌ای را انجام داده و با اطمینان خاطر، مصالح مورد نیاز پروژه خود را با بهترین قیمت تهیه نمایید.
منبع علمی:
- ASTM A653 / A653M – 15, “Standard Specification for Steel Sheet, Zinc-Coated (Galvanized) or Zinc-Iron Alloy-Coated (Galvannealed) by the Hot-Dip Process”, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2015. (این استاندارد بین‌المللی، مشخصات فنی، تلرانس‌های ابعادی و وزنی و الزامات کیفی ورق‌های گالوانیزه را مشخص می‌کند که مبنای اصلی محاسبات فنی و وزنی است.)